Wanneer je ontslagen wordt, of zelf ontslag besluit te nemen, komt er veel op je af. Zo moet je verschillende zaken regelen en zit je wellicht met vragen. Kan je bijvoorbeeld wel een WW-uitkering krijgen als je zelf ontslag neemt? Mag jouw werkgever jou wel zomaar ontslaan? En hoe zit het met de vaststellingsovereenkomst? Op deze pagina geven wij antwoord op deze vragen en vertellen wij waar je allemaal op moet letten.
De volgende onderwerpen worden behandeld:
- Zelf ontslag nemen
- Ontslagen worden
- Rechten bij ontslag
- Na het ontslag
- De ontslagprocedure voor de werkgever
Zelf ontslag nemen
Het kan voorkomen dat jij een nieuwe baan hebt gevonden. In dat geval zul je ontslag moeten nemen bij jouw huidige werkgever. Er zijn echter wel enkele regels waar je rekening mee moet houden.
Waar moet ik rekening mee houden als ik ontslag wil nemen?
Wanneer jij zelf ontslag wil nemen zijn er enkele zaken waar je rekening mee moet houden. Zo mag je wanneer je een arbeidsovereenkomst van bepaalde tijd hebt jouw contract pas eerder opzeggen als er schriftelijk is afgesproken dat dit mag. Anders eindigt het dienstverband automatisch op het afgesproken moment.
Heb je een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd? Dan mag je deze elk moment opzeggen. Let er hierbij wel op dat jouw contract nog doorloopt tot de laatste dag van de maand waarin de opzegtermijn afloopt. Ook hier geldt dat dit eerder kan zijn als er een andere schriftelijke afspraak is gemaakt.
Aan te raden is om jouw ontslag altijd schriftelijk naar jouw werkgever te sturen. Zo is er bewijs op welke datum het ontslag is aangevraagd. Daarnaast is het goed om te weten dat je meestal geen recht hebt op een transitievergoeding wanneer jij zelf ontslag neemt. Ook heb je vaak geen recht op een WW-uitkering waardoor je kans loopt om zonder inkomsten te komen zitten.
Kan ik ontslag nemen tijdens mijn proeftijd?
Ja, tijdens jouw proeftijd kan jij op elk moment ontslag nemen. Wees er wel van op de hoogte dat een proeftijd alleen geldt wanneer jij en jouw werkgever deze schriftelijk hebben afgesproken. De duur van een proeftijd hangt af van het type arbeidsovereenkomst dat je hebt en welke afspraken jij samen met jouw werkgever hebt gemaakt.
Op staande voet ontslag nemen
Wanneer je op staande voet ontslag neemt, mag dit alleen maar als de reden hiervoor zo ernstig is dat het niet redelijk meer is om in dienst te blijven. Ernstige redenen zijn bijvoorbeeld: jouw werkgever betaalt steeds te laat het loon of bedreigt jou.
Als je ontslag op staande voet wil nemen moet je dit 'onverwijld' nemen. Dit betekent dat, zodra de reden van ontslag duidelijk is, je meteen ontslag neemt en vertelt waarom. Hier mag je niet mee wachten.
Moet ik rekening houden met een opzegtermijn?
Ja, wanneer je ontslag wil nemen moet jij rekening houden met de opzegtermijn. Deze staat vermeld in de cao of arbeidsovereenkomst. Wanneer deze niet vermeld is, geldt de wettelijke opzegtermijn van 1 maand. Wanneer je jouw ontslag eerder in wilt laten gaan kan dit alleen in samenspraak met jouw werkgever. Wanneer deze er niet mee instemt en je toch eerder weggaat, moet de werkgever een vergoeding ter hoogte van het loon over die periode betalen.
Je kan ook ontslag via de kantonrechter aanvragen. Je moet deze dan duidelijk maken waarom je niet langer kan werken tot het verlopen van de opzegtermijn. Aan de hand van de omstandigheden bepaalt de kantonrechter op welke dag jouw arbeidsovereenkomst eindigt.
Ik wil toch geen ontslag nemen, kan ik hierop terugkomen?
Nee, je kan niet zomaar terugkomen op jouw ontslag. Daarnaast is er ook geen bedenktijd. Daarom is het van belang om goed na te denken of je wel echt ontslag wilt nemen en wat de gevolgen hiervan zijn. Zo heb je bijvoorbeeld geen recht op een WW-uitkering wanneer jij zelf ontslag neemt.
Alleen in bijzondere gevallen kan een ontslag dat je zelf aanvraagt ongedaan gemaakt worden. Dit kan echter alleen door een rechter. Daarnaast kan een ontslag ongedaan gemaakt worden wanneer er sprake was van misbruik, bedrog of bedreiging door de werkgever.
Ontslagen worden
Wanneer jij door jouw werkgever ontslagen wordt is dit nooit leuk. Er komt dan ook veel op je af. Wat er precies gebeurt hangt af van de reden van jouw ontslag en of je hiermee akkoord gaat.
Ontslag bij een vast contract
Bij een vast contract heb je een arbeidsovereenkomst waarin er geen einddatum is afgesproken. De contractduur is dus voor onbepaalde tijd en stopt pas wanneer één van de partijen het arbeidscontract opzegt. Dit kan echter niet zomaar. Bij ontslag bij een vast contract zijn zowel jij als jouw werkgever gebonden aan een opzegtermijn en andere regels die gelden bij een ontslagprocedure. Ook moet jouw werkgever met een goede reden voor het ontslag komen. Anders mag hij je niet ontslaan.
Redenen voor ontslag die als gegrond worden gezien door het UWV of de kantonrechter zijn:
- Een dringende reden voor ontslag. Bijvoorbeeld wanneer jij steelt van jouw werkgever, anderen in gevaar brengt, bedrijfsgeheimen deelt of weigert jouw werk te doen.
- Het bedrijf staat er financieel slecht voor. In dat geval krijg je ontslag bij een vast contract vanwege een reorganisatie.
- Je bent langer dan 2 jaar ziek.
- Je bent vaak ziek.
- Je doet je werk niet goed.
- Je hebt iets ergs gedaan of juist belangrijke zaken niet gedaan.
- De relatie tussen jou en je werkgever is verstoord.
De beëindiging van een vast contract kan als laatste op drie manieren:
- Ontslag met wederzijds goedvinden: hierbij kom je samen met jouw werkgever om te praten en afspraken te maken over het ontslag. Deze afspraken worden vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. Dit bespaart jouw werkgever tijd en geld, waardoor jij een goede positie hebt om te onderhandelen over een hogere ontslagvergoeding.
- Ontslag via het UWV: wanneer je er niet gezamenlijk uitkomt of wanneer er sprake is van bedrijfseconomische omstandigheden of langdurige arbeidsongeschiktheid, kan jouw werkgever een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV. De werkgever moet dan wel kunnen aantonen dat er genoeg is gedaan om jouw ontslag te voorkomen.
- Ontslag via de kantonrechter: het uitgangspunt hierbij is dat jij en jouw werkgever er niet samen uit gaan komen. In dat geval kan de werkgever ontslag aanvragen bij de kantonrechter via een verzoekschrift waarin de ontbinding van de arbeidsovereenkomst aan wordt gevraagd.
Wanneer de reden voor ontslag een langdurige arbeidsongeschiktheid is of een bedrijfseconomische reden is jouw werkgever wettelijk verplicht om een transitievergoeding te betalen.
Ontslag vanwege een reorganisatie
Wanneer het bedrijf waar je werkt helaas moet reorganiseren is dit voor niemand leuk. Zeker wanneer je als gevolg daarvan ontslagen wordt. Heb jij een vast contract tijdens de reorganisatie en wil jouw werknemer jou ontslaan? Dan mag dat alleen wanneer jouw werkgever aan de volgende regels voldoet:
- Jouw werkgever moet bewijs voor het ontslag aanleveren bij het UWV.
- De juiste volgorde van ontslag moet aangehouden worden.
- Jouw werkgever moet eerst hebben gekeken of jij herplaatst kan worden bij een andere afdeling.
- Er mag niemand anders worden aangenomen voor jouw functie. Gebeurt dit wel? Dan mag jij het ontslag ongedaan maken.
- Jouw werkgever moet zich aan de regels uit de CAO houden.
Ontslag bij langdurige arbeidsongeschiktheid
Zoals eerder vermeld mag jouw werkgever jou de eerste 2 jaar van ziekte niet ontslaan. Zodra jij 2 jaar of langer arbeidsongeschikt bent mag de werkgever een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV. Om deze te krijgen beoordeeld het UWV de volgende zaken:
- Of jij je werk niet meer kan doen door ziekte of handicap.
- Het is niet waarschijnlijk dat je binnen 26 weken herstelt en je werk weer kan gaan doen.
- Jouw werkzaamheden kunnen niet binnen 26 weken aangepast worden zodat je toch weer aan de slag kunt.
- Je kan niet binnen de redelijke herplaatsingstermijn worden herplaatst bij een andere passende functie. Dit is ook niet mogelijk door middel van (om)scholing.
- Of de wettelijke termijn van de loondoorbetalingsverplichting voorbij is. Dit zijn meestal 104 weken.
Wanneer jouw werkgever de ontslagvergunning aanvraagt bij het UWV moet hier meestal ook een recente verklaring van de bedrijfsarts bij meegestuurd worden. Hierin staan de mogelijkheden om weer te kunnen werken.
Om persoonlijke redenen ontslagen
Wanneer jouw werkgever jou vanwege persoonlijke redenen wilt ontslaan, moet er een verzoek tot ontbinding worden ingediend bij een kantonrechter. Er is dan sprake van ontslag via de kantonrechter. Wanneer deze besluit de arbeidsovereenkomst te ontbinden, bepaalt hij of zij de datum waarop deze eindigt. Hierbij wordt er wel rekening gehouden met de opzegtermijn van minimaal een maand.
Persoonlijke redenen voor ontslag kunnen zijn:
- Veelvuldig ziekteverzuim
- Disfunctioneren
- Verstoorde arbeidsrelatie
- Verwijtbaar handelen of nalaten
- Ernstig gewetensbezwaar
- Andere omstandigheden
- Een combinatie van ontslagredenen.
Wat als mijn tijdelijke arbeidsovereenkomst eindigt?
Wanneer jij een tijdelijke arbeidsovereenkomst hebt, heb je een contract voor bepaalde tijd waarin een einddatum is afgesproken. Als deze wordt opgezegd geldt er geen opzegtermijn. Wel moet je een maand voordat het contract afloopt duidelijk te horen krijgen of deze wordt verlengd of niet. Wanneer dit niet gebeurt heb jij recht op 1 maand loon. Wanneer je na de einddatum komt werken is het een stilzwijgende verlenging. In dat geval wordt jouw arbeidsovereenkomst automatisch met dezelfde periode verlengd, met een maximum van een jaar.
Op staande voet ontslagen
Bij ontslag op staande voet wordt jouw arbeidsovereenkomst direct door jouw werkgever beëindigd. Hierbij is er geen toestemming nodig van het UWV of de kantonrechter en hoeft er geen rekening gehouden te worden met een opzegtermijn.
Ontslag op staande voet mag alleen wanneer jouw werkgever hier een dringende reden voor heeft. Dit kan bijvoorbeeld zijn:
- Diefstal
- Grove belediging
- Fraude
- Mishandeling
- Werkweigering
Jouw werkgever moet een ontslag op staande voet meteen mededelen zodra de dringende reden vastgesteld wordt, niet eerder. Wanneer er nog niet zeker is of er een dringende reden is voor ontslag mag een werkgever hier wel onderzoek naar doen. Dit moet met spoed gebeuren en jij kan tijdens dit onderzoek op non-actief worden gesteld.
Heb je het gevoel dat het ontslag op staande voet onterecht is? Dan kun je dit aanvechten. Hierbij is het belangrijk om:
- Niks te ondertekenen.
- Jouw werkgever te laten weten dat je het niet eens bent met het ontslag.
- Een aangetekende protestbrief te schrijven met daarin dat je beschikbaar bent voor werk en aanspraak maakt op loonbetaling.
- Juridische hulp in te schakelen.
- Binnen twee maanden na het ontslag een verzoekschrift in te dienen bij de rechter om het ontslag ongedaan te maken.
Ontslag tijdens de proeftijd
De arbeidsovereenkomst kan tijdens een proeftijd altijd opgezegd worden. Jouw werkgever heeft hiervoor geen toestemming nodig van het UWV of de kantonrechter. Er hoeft ook geen rekening te worden gehouden met een opzegtermijn.
Boventallig verklaard
Als jij boventallig wordt verklaard, betekent dit dat jouw functie ophoudt te bestaan. Dit kan verschillende redenen hebben, zoals een fusie of een samenwerking met een ander bedrijf. Ook kan een reorganisatie de reden zijn dat jouw functie vervalt.
Wanneer jij boventallig bent verklaard zijn er verschillende opties mogelijk:
- Een eenmalige transitievergoeding: hierbij wordt jij ontslagen en krijg je een ontslagvergoeding mee.
- Van werk naar werk-traject: dit is een actieve begeleiding naar ander werk buiten de eigen organisatie. Het hoeft niet plaats te vinden na het beëindigen van de arbeidsovereenkomst en je bent tijdens het Van werk naar werk-traject dus nog in dienst van jouw werkgever.
- Passende functie: je bent bij boventalligheid verplicht om een andere passende functie te accepteren.
Rechten bij ontslag
Wanneer je ontslagen wordt, of zelf ontslag neemt, heb je een aantal belangrijke rechten. Het is goed om van deze rechten op de hoogte te zijn. Zo is er in sommige situaties sprake van een opzegverbod, is er vaak een opzegtermijn en heb je in de meeste gevallen recht op een transitievergoeding en WW-uitkering.
Opzegverbod
In sommige situaties is er sprake van een opzegverbod. Dit betekent dat jouw werkgever jouw arbeidsovereenkomst niet op mag zeggen. Wanneer dit wel gebeurt kun jij de opzegging ongedaan maken. Dit kan door binnen 2 maanden een brief te sturen naar jouw werkgever. Hierna zal het dienstverband door blijven lopen en moet jouw werkgever jouw loon door blijven betalen. Wanneer hij dit weigert kun je naar de rechter gaan die alsnog kan verplichten aan jouw werkgever om het loon door te betalen.
Situaties waarin het opzegverbod geldt zijn:
- De eerste 2 jaar waarin je ziek bent.
- Wanneer jouw werkgever tijdens jouw ziekte niet genoeg heeft gedaan aan re-integratie.
- Tijdens een zwangerschap en het zwangerschaps- en bevallingsverlof en tijdens de eerste 6 weken nadat je weer begonnen bent met werken.
- Wanneer jij na het bevallingsverlof nog steeds ziek bent als gevolg van de bevalling of zwangerschap.
- Als jij een arbodeskundige bent.
- Als jij militaire dienstplicht of vervangende dienst vervult.
- Wanneer jij op de kandidatenlijst staat of lid bent van een ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging of arbocommissie.
Jij mag door je werkgever ook niet worden ontslagen wanneer:
- Dit vanwege een overgang van de onderneming is.
- Jij lid bent van een vakbond of deelneemt aan vakbondsactiviteiten.
- Jij zorgverlof of ouderschapsverlof op wilt nemen.
- Je een functionaris gegevensbescherming bent en de reden van ontslag de uitvoering van jouw taken is.
Er bestaan natuurlijk enkele uitzonderingen op het opzegverbod. Zo kunnen er in de cao afwijkende regels staan. Het is dus altijd goed deze te controleren. Ook geldt het opzegverbod niet wanneer je akkoord gaat met het ontslag, als je op staande voet wordt ontslagen, wanneer de werkzaamheden van de onderneming eindigen of als jij de AOW-leeftijd hebt bereikt.
Opzegtermijn
Als jij ontslagen wordt, moet jouw werkgever rekening houden met een opzegtermijn. Tijdens deze periode kun jij nog gewoon door blijven werken en wordt jouw loon uitbetaald. In enkele situaties hoeft er geen rekening te worden gehouden met de opzegtermijn. Dit is het geval wanneer je op staande voet ontslagen wordt, wanneer je ontslagen wordt tijdens de proeftijd en als je wordt ontslagen via de kantonrechter.
Transitievergoeding
Wanneer jij ontslagen wordt, kun je mogelijk een transitievergoeding krijgen. Deze is bedoeld om de kans te geven om je om te laten scholen, of om een eigen bedrijf te beginnen. Om deze vergoeding te kunnen krijgen moet het initiatief van het ontslag wel bij jouw werkgever liggen. Als jij zelf ontslag neemt krijg je dus geen transitievergoeding. Deze krijg je ook niet wanneer je met jouw werkgever een vaststellingsovereenkomst tekent. Hierin maak je namelijk afspraken over de ontslagvergoeding. Wel is het goed om pas hiermee in te stemmen als de ontslagvergoeding minimaal het bedrag van de transitievergoeding is die je anders zou krijgen. Je hebt ook recht op een transitievergoeding bij een reorganisatie. Het initiatief voor ontslag ligt hierbij immers bij jouw werkgever.
Maar hoe zit het met de transitievergoeding bij ontslag met wederzijds goedvinden? In dat geval teken je vaak ook een vaststellingsovereenkomst. In de praktijk zien wij dat hierbij vrijwel altijd sprake is van een ontslagvergoeding ter grootte van minimaal de transitievergoeding.
WW-uitkering
Een WW-uitkering bij ontslag voorziet in een deel van het inkomen gedurende een bepaalde periode na het ontslag. Dit helpt jou het verlies aan inkomen tussen twee banen op te vangen. Je hebt hier recht op wanneer je wordt ontslagen, maar ook na ontslag met wederzijds goedvinden. De precieze duur en hoogte van de uitkering wordt vastgesteld op basis van jouw individuele situatie. Om een WW-uitkering te krijgen zul je deze zelf moeten aanvragen bij het UWV.
Rechten bij ontslag na reorganisatie
Wanneer jij wordt ontslagen als gevolg van een reorganisatie moet jouw werkgever hiervoor toestemming vragen bij het UWV. Vervolgens is het gebruikelijk dat er een sociaal plan wordt opgesteld. Hierin worden afspraken vastgelegd met betrekking op de financiële compensatie, begeleiding naar nieuw werk, omscholing en andere vormen van ondersteuning. Het is vooral bedoeld om de overgang zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Waar jij verder recht op hebt bij ontslag door een reorganisatie is een transitievergoeding en WW-uitkering. Deze laatste moet je zoals eerder vermeld nog wel zelf aanvragen. De transitievergoeding wordt betaald door jouw werkgever.
Na het ontslag
Na het ontslag is het de bedoeling dat je zo snel mogelijk op zoek gaat naar nieuw werk. Daarnaast moeten er nog enkele zaken met jouw werkgever worden geregeld en is begeleiding bij ontslag van meerwaarde.
Wat moet je met jouw werkgever regelen?
Met jouw werkgever moet je onder andere een eindafrekening, getuigschrift en teruggave van bedrijfsmiddelen regelen. De eindafrekening wordt gemaakt door de werkgever en bevat onder andere de vakantiedagen en vakantiegeld, de transitievergoeding (of ontslagvergoeding), een lopende spaarregeling en afspraken over opleidingskosten.
Verder moet de werkgever voor een getuigschrift zorgen wanneer jij hierom vraagt. Hier komen jouw werkzaamheden in te staan en wanneer jij in dienst bent geweest. Je kunt ook vragen of andere zaken vermeld kunnen worden. Zoals hoe goed jij je werk deed en hoe je als collega was.
Als laatste moeten er afspraken worden gemaakt over de teruggave van bedrijfsmiddelen. Denk hierbij aan de teruggave van jouw laptop en telefoon.
Op zoek gaan naar nieuw werk
Het is erg belangrijk om zo snel mogelijk op zoek te gaan naar nieuw werk. Hierbij kun je jouw werkgever vragen om een Ervaringscertificaat. Hierbij worden jouw kennis en ervaring vastgelegd.
Een outplacementtraject
Jouw werkgever kan ervoor kiezen om outplacement bij ontslag aan te bieden wanneer jij ontslagen wordt. Dit is niet wettelijk verplicht maar wel een onderdeel van goed werkgeverschap. Het wordt daarom ook steeds vaker aangeboden. Bij een outplacementtraject wordt jij begeleid tijdens de zoektocht naar een nieuwe baan. De kosten voor zo’n traject komen vaak ten laste van de transitievergoeding.
Een outplacementtraject is ook mogelijk wanneer jij zelf ontslag wil nemen. In dat geval mag jij betaald op zoek naar een andere baan. Jouw werkgever mag hierbij een termijn stellen aan het outplacementtraject. Jij hebt dan een bepaalde termijn waarin je een nieuwe baan moet vinden. Lukt dit niet, dan volgt er alsnog ontslag.
De ontslagprocedure voor de werkgever
Voor de werkgever gaat er vaak een heel proces aan vooraf wanneer hij werknemers wil ontslaan. Deze ontslagprocedure hangt af van de manier waarop iemand wordt ontslagen en verloopt niet altijd via dezelfde route. Hieronder leggen wij de verschillende ontslagprocedures voor de werkgever uit.
Ontslag met wederzijds goedvinden
Dit is de meest prettige optie voor beide partijen. De werkgever en werknemer gaan in dit geval samen om tafel zitten om afspraken rondom het ontslag te maken. Aan het einde zijn beide partijen het eens over de gemaakte afspraken. Deze ontslagprocedure komt het meest voor omdat het tijd en geld bespaart en beter is voor de verstandhouding.
Een werkgever moet bij ontslag met wederzijds goedvinden een voorstel op papier moeten zetten. Dit wordt ook wel de vaststellingsovereenkomst genoemd. Hierbij wordt er ook onderhandeld over de hoogte van de transitievergoeding, vrijstelling van werk tijdens de opzegtermijn en andere eventuele tegemoetkomingen.
Ontslagprocedure via het UWV
De ontslagprocedure via het UWV wordt door een werkgever opgestart wanneer er sprake is van bedrijfseconomische redenen of wanneer een werknemer langer dan twee jaar ziek is. Hierbij moet de reden van ontslag goed onderbouwd worden.
Wanneer er sprake is van bedrijfseconomische redenen, zoals een reorganisatie, moet er aan een aantal eisen worden voldaan:
- De werkgever moet kunnen aantonen dat het slecht gaat met de organisatie.
- Het afspiegelingsbeginsel moet op de juiste manier worden toegepast. Een werkgever mag dus niet zelf kiezen wie er ontslagen wordt.
- Als eerste moet een werkgever tijdelijke contracten laten verlopen en uitzendkrachten ontslaan.
Als een werkgever een werknemer wil ontslaan die langer dan twee jaar ziek is, moet er aangetoond worden dat hij voldoende heeft gedaan om de zieke werknemer te laten re-integreren.
Ontslag via de kantonrechter
Als het voor de werkgever niet lukt om samen met de werknemer tot een goede oplossing te komen en ontslag via het UWV geen oplossing is, kan de werkgever naar de kantonrechter stappen. Meestal gaan deze ontslagen over disfunctioneren of een verstoorde arbeidsrelatie. Maar ook personeel met ontslagbescherming, zoals bij zwangerschap of ziekte, moeten ontslagen worden via de kantonrechter.
Wanneer een werkgever kiest voor ontslag via de kantonrechter moet hij een uitgebreid dossier hebben waarin aangetoond wordt dat ontslag de enige mogelijke oplossing is. Deze ontslagprocedure kan worden opgestart door een verzoekschrift ter ontbinding van de arbeidsovereenkomst in te dienen bij de kantonrechter.
Het ontslag accepteren
Of je nu zelf ontslag neemt, of ontslagen bent door jouw werkgever, het is belangrijk om het ontslag te accepteren. Laat hierbij emoties vooral toe en neem de tijd om jouw ontslag te verwerken. Enkele tips om je hierbij te helpen zijn:
- Jezelf alles verwijten heeft geen zin.
- Sluit jezelf niet af.
- Doe iets wat je leuk vindt.
- Denk aan je gezondheid.
- Doe een stapje terug.
- Kijk weer vooruit.
- Pak een outplacementtraject op.
Bij CareerAdvisor helpen wij je graag met het accepteren en verwerken van jouw ontslag. Daarnaast bieden wij outplacementtrajecten aan waarin wij jou optimaal begeleiden naar een nieuwe baan. Neem contact met ons op of download onze gratis outplacement brochure.
